ارقام بومی توت فرنگی کردستان جای خود را به ارقامی داده‌اند که فقط شکل زیبایی دارند
ارقام بومی توت ‌فرنگی در ایران را ارقام کردستان، گیلاسی، اتابکی و دلندی دربرگفته بودند که به دلیل نبود برنامه ریزی و حمایت، جای خود را به ارقامی که فقط شکل زیبایی دارند اما خوش طعم و خوش مزه نیستند داده‌اند و در میان جامعه به توت فرنگی پلاستیکی شهرت پیدا کرده‌اند.
کد خبر: ۴۴۲۵۹۰
تاریخ انتشار: ۲۷ خرداد ۱۳۹۶ - ۰۹:۰۰ 17 June 2017

به گزارش تابناک کردستان، توت فرنگی در ایران پیشینه و سابقه زیادی ندارد در حدود 80 سال پیش توت فرنگی وارد کشور شده اما رونق و جایگاه خاصی پیدا نکرده و زمینه پرورش و تولید آن فراهم نشده و زود از بین رفته است ولی بعد از این اقدام و چند سالی که می گذرد یعنی در حدود بیش از نیم قرن پیش توسط مرحوم شیخ عثمان نقشبندی (قدس سره) وارد کردستان شده و تاکنون این میوه توسعه زیادی پیدا کرده تا جایی که کردستان به قطب تولید توت فرنگی کشور تبدیل شد.

نشاء ‌توت‌ فرنگی از روستا و باغ های زنده یاد شیخ عثمان نقشبندی در منطقه سروآباد در اختیار مردم قرار گرفت و طی چند سال زمینه کاشت و تولید آن نیز در شهرهای مریوان، سنندج و کامیاران فراهم شد. هرچند نشاء این محصول از اروپا به کردستان آورده شده و یک میوه وارداتی است اما به مرور زمان و با تلاش و ظرافت و نگهداری ویژه با شرایط اقلیمی و کوهستانی کردستان بومی شد.

طبق آمار اعلامی از سوی جهاد کشاورزی، کردستان در گذشته بیش از 90 درصد کل توت فرنگی کشور را تولید می کرد به عبارت دیگر در آن سال‌ها بیش از 40 هزار تن از 50 هزار تن کل توت فرنگی تولیدی کشور، در کردستان تامین می شد.

در چند دهه گذشته سهم استان کردستان در تولید توت فرنگی کشور، قریب به 95 درصد بوده است که هم اکنون استان مازندران، گلستان و چند استان دیگر هم به عرصه توت فرنگی در کشور وارد شده اند و سهم تولیدی کردستان در طی پنچ شش سال گذشته کاهش پیدا کرده و البته این هشداری برای خارج شدن کردستان از قطب توت فرنگی کشور، است.

توت فرنگی محصولی پردرآمد و پربازده است که در بسیاری از خاک های کردستان قابل کشت است و یکی از ویژگی های خاص توت فرنگی، قابل کشت بودن آن در اراضی شیب دار است؛ غرب کردستان دارای اراضی شیب دار فراوانی است که مستعد کشت این محصول هستند؛ مناطق اورامانات مساعد برای تولید بوده و بیشتر زمین های آن به کشت این محصول اختصاص داده شده است.

منطقه هورامان و به ویژه ژاورود با داشتن کوهستان‌های سربه فلک کشیده و داشتن سنگ و صخره های فراوان امکان پرداختن به کشاورزی را بسیار سخت و دشوار کرده است و خاک در این مناطق حکم کیمیا را دارد. قطعاً از نزدیک نظاره کردن تلاش کشاورزان در حاشیه ی کوه‌ها درک این مهم را به واضحی روشن می کند و می طلبد در این راستا جهت حمایت از بخش کشاورزی تمهیدات مطلوبتری برای فعالیت و کار کشاورزی اهالی این مناطق در نظر گرفته شود تا ضمن جلوگیری از مهاجرت روستاییان زحمت کش و شریف به شهرها که زمینه ساز ایجاد سکونتگاه های غیررسمی و گستردگی ساخت و سازهای بی رویه در حاشیه شهرها و افزایش بیکاری نیز می شود، شاهد پیشرفت کشاورزی، اشتغال بیشتر و تولید محصولات منطقه و صادرات آن باشیم و توسعه استان و آبادانی منطقه و کشور در گرو توجه به این مهم خواهد بود.

شورای هماهنگی کانون توت فرنگی کردستان چند سال پیش با حضور استاندار استان در راستای گفتگو برای برطرف کردن مشکلات کشاورزان این حوزه تشکیل جلسه داد.

استاندار وقت کردستان فراهم کردن شرایط اشتغال جوانان در عرصه کشاورزی و حمایت از تولیدکنندگان توت فرنگی را از اهداف دولت و شورای هماهنگی کانون توت فرهنگی استان عنوان کرده بود اما این شورا نتوانست به برنامه های خود جامه عمل بپوشاند.

کشاورزان نسبت به حمایت های جدی تر مسئولان در ارتباط با کشت و تولید توت فرنگی گلایه دارند و نداشتن جاده اصلی و بهسازی شده، نبود جاده بین مزارع، کمبود آب و نداشتن یخچال نگهداری برای محصول و عرضه محصول به دلالانی که توت فرنگی را با قیمت پایینی می خرند را از مشکلات اساسی خود عنوان می کنند.

اما هر چه که هست تولید توت فرنگی استان در چند سال اخیر با کاهش مواجه بوده و وجود مشکلات مطرح شده و حضور رقیبانی در استان‌های دیگر کشاورزی با امکانات و شرایط بهتر (هر چند صنعتی است) از دلایل این مهم است.

استانی که نزدیک به 95 درصد توت فرنگی کشور را تولید می کرد هم اکنون تولیدش به حدود 65 درصد رسیده است و در این میان رقیبی مانند کشور ترکیه نیز با تولید توت فرنگی و صادرات آن به کشورهای همجواری چون عراق در این راستا بی تاثیر نبوده است.

توت فرنگی کردستان که هنوز مرغوبترین محصول در کشور شناخته می شود با وضعیت قرمز مواجه است و به دلیل فقدان صنایع تبدیلی وابسته، هرسال شاهد کاهش تولید آن در کردستان هستیم و متاسفانه حمایت های مطلوب و مناسب هم در این راستا انجام نمی شود.

اگر در این رابطه اقدامی اساسی صورت نگیرد تولید 30 تا 35 هزار تنی سال‌های گذشته کردستان به نصف و یا شاید به کمتر هم برسد و شاهد کم و کسری و مشکلاتی خواهیم بود که پیامدهای آن دامنگیر حوزه کشاورزی، اشتغال و مهاجرت های بی رویه روستاییان و کشاورزان به شهرها خواهد شد. چون بخش بزرگی از توت فرنگی کردستان در مناطق روستایی شهرهای سنندج، کامیاران و مریوان بویژه منطقه ژاورود تولید می شود و مشکلات این منطقه هم با توجه به کوهستانی بودن آن زیاد است هر اقدام و برنامه مناسبی می تواند راهگشای وضعیت به وجود آمده باشد و تلاشهای جهاد کشاورزی با همکاری ادارات و ارگانهای مرتبط باید بیشتر، مضاعفتر و به روزتر باشد.

همچنین در سال 90 نیز رئیس دانشگاه علمی کاربردی وقت کردستان برای توسعه کشاورزی و ارتقاء محصول بهتر توت فرنگی و ایجاد اشتغال از پذیرش دانشجو در رشته توت فرنگی خبر داد و اظهار کرد: همه کسانی که دارای دیپلم در هر رشته‌ای باشند میتوانند برای تحصیل در رشته پرورش توت‌فرنگی ثبت‌نام کنند.

رستمی آن زمان با بیان اینکه جهت ترویج و توسعه کشت و تولید توت‌فرنگی، این دانشگاه دانشجوی پرورش و فناوری توت‌فرنگی می‌پذیرد اظهار داشت: در راستای تخصصی کردن کاشت و تولید این میوه ارزشمند و بهرهمندی مفیدتر از آن، رشته پرورش و فناوری توت‌فرنگی تدریس میشود.

اما این برنامه و اقدام نیز سرانجامش هنوز معلوم نیست و در این راستا اطلاع رسانی و نتیجه لازم اعلام نشد و نشده است.

همچنین معاون وزیر جهاد کشاورزی در دومین جشنواره ملی توت‌فرنگی که در سنندج برگزار شد اظهار کرد: به منظور توسعه کمی و کیفی تولید توت‌فرنگی سایت‌های الگویی در کشور ایجاد می‌شود.

"فلسفی" آن زمان به وجود 480 سایت مدرسه در مزرعه در رابطه با محصولات مختلف کشاورزی در سطح کشور اشاره کرد و گفت: در این سایت‌ها فعالیت‌های آموزشی و ترویجی در قالب یافته‌های تحقیقاتی ارائه می‌شود.

معاون ترویج و آموزش وزیر جهاد کشاورزی در آن زمان از ایجاد و راه‌اندازی 100 سایت الگویی توت‌فرنگی در استان‌های مختلف کشور خبر داد و تصریح کرد: افزایش کمی و کیفی محصولات، تولید پایدار، ارتقای منابع تولید، حفظ و حفاظت از منابع طبیعی به منظور تولید محصولات سالم و پاک از اهداف این طرح است و برای رسیدن به متوسط عملکرد جهانی توت‌فرنگی باید تولید در کشور به صورت دانش‌بنیان انجام شود.

اما این سخنان و برنامه ریزی هم مانند برخی دیگر از اقدامات در نظر گرفته شده نتوانست به طور مطلوب و ثمر بخش عملیاتی شود.

هرچند همچنان کردستان رتبه نخست تولید توت‌فرنگی در کشور را به خود اختصاص داده اما در حال حاضر سایه رقابت علمی در تولید این محصول در دیگر استان‌ها مانند مازنداران، گلستان، گیلان و حتی اطراف تهران جایگاه و تولید کردستان را در سرازیری کاهش قرار داده است.

وقتی بحث کشاورزی صورت می گیرد و اسمی از کردستان به میان می آید همه توت‌فرنگی‌ خوشمزه و خوش رنگش را به یاد می آورند، طلای سرخ و ملکه میوه ها، محصولی است که با نام کردستان گره خورده است.

اگر کاهش تولید توت فرنگی همچنان ادامه داشته باشد زمانی خواهد رسید که دیگر سخنی از تولید توت‌فرنگی کردستان را در جامعه و کشور نخواهیم شنید و رتبه برتر تولید این محصول در اختیار دیگر استان‌های کشور قرار خواهد گرفت که آن طعم و نه آن کیفیت را هم دیگر نخواهد داشت و این تعداد افرادی که معیشت خود را از این طریق تامین می کنند مجبور به مهاجرت به دیگر شهرهای کشور و به ویژه استان خواهند شد و رتبه بیکاری کردستان از شرایط کنونی هم بیشتر ارتقاء پیدا می کند.

در بیشتر نقاط کردستان انجام مراحل کاشت، داشت و برداشت توت‌فرنگی به ‌صورت سنتی انجام می شود که یکی از نقاط ضعف و کاستی‌های موجود است که باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد و هزینه بالای اجرای سیستم آبیاری تحت‌فشار در مزارع توت‌فرنگی، عدم سرمایه‌گذاری، نبود کارخانه صنایع تبدیلی و... از مشکلات عمده تولید این محصول به‌شمار می‌آید و با تغییرات تدریجی که در زمینه افزایش میزان تولید توت‌فرنگی در استان‌های دیگر شکل گرفته باید راهبردهای مناسبی برای کردستان تعریف شود.

کاشت توت فرنگی محلی به دلیل مشکلاتی که پیشتر به آن اشاره شد کمتر مورد توجه کشاورزان قرار می گیرد و اما در این میان نیز ظرفیت بازار محدود است و افزایش عرضه به کاهش تقاضا و کاهش قیمت منجر شده که باید بخش از محصول توت فرنگی به صورت تازه خوری و بخشی دیگر وارد چرخه صنعتی شود.

طبق گفته مسئولان جهاد کشاورزی به ویژه مدیران مرتبط با این محصول سطح زیر کشت توت‌فرنگی استان بیش از 3 هزار هکتار بوده و سالانه بیش از 40 هزار تن محصول توت، به صورت تازه خوری روانه بازار مصرف می‌شود که با این میزان تولید در جایگاه نخست سطح و تولید کشور قرار دارد.

زمان برداشت توت فرنگی هر سال از نیمه دوم اردیبهشت آغاز می شود و میانگین برداشت محصول 16 تن در هکتار است و در ارقام پر محصول و با رعایت مسائل فنی، عملکرد به بیش از 35 تن در هکتار می‌رسد.

شهرستان های سنندج، کامیاران، سروآباد و مریوان از مناطق عمده تولید توت‌فرنگی استان است و هر ساله در مناطق سرد معتدل، برداشت توت ‌فرنگی در اواسط اردیبهشت ماه به عنوان اولین میوه نوبرانه استان آن شروع و تا حدود اوایل تیر ماه در مناطق مرتفع استان ادامه دارد.

تعداد بهره برداران توت فرنگی در کردستان حدود بیش از 12 هزار نفر بوده و توت فرنگی کاران در مزارع خود ارقام باروس، کوئین الیزا، سلوا و دیامنت کشت می کنند و کردستان در کشور مقام اول تولید توت فرنگی، دوم انگور دیم، سوم نخود، چهارم گندم و پنجم سیب زمینی را به خود اختصاص داده است.

بازگویی مشکلاتی اساسی در روستاهای هلوان، هنگر، شیان، نزاز، تنگی سر، نیر، محراب، و دیگر روستاهای منطقه بر حول محورهایی چون: بیکاری جوانان، کمبود آب کشاورزی، عدم داشتن پمپاژ آب برای کشاورزی، نبودن جاده بین مزارع جهت انتقال محصولات کشاورزی به بازار بویژه توت فرنگ، و قول و وعده های عملی نشده مسئولان در گذشته همچنان از گلایه های مردم این مناطق است.

با همت جهاد کشاورزی و با مشارکت خود کشاورزان مشکلات عدیده فراوانی که در عرصه تولید توت فرنگی وجود داشت در دو سه سال اخیر حل شده است و با وجود خدمات و فعالیت های موثری که در تولید و عرضه توت فرنگی توسط جهاد کشاورزی صورت گرفته اما همچنان خلاء و مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد که نیازمند بررسی و برنامه ریزی بهتر و بیشتر برای رفع آنها ضرورت دارد و امید است با اقدامات خوبی که جهاد کشاورزی طی چند سال اخیر در دستور قرار داده سال آینده در حوزه توت فرنگی و در مجموع در کشاورزی استان شاهد رفع موانع پیش رو و توسعه بیشتر آن باشیم.

از زمان استانداری رحیمی، از صنایع تبدیلی و فرایند فرآوری توت‌ فرنگی بحث و برنامه آن در دستور کار قرار گرفته و تاکنون همه استانداران کردستان و معاونین امور عمرانی و مدیران جهادکشاورزی این روال رو در پیش گرفته و درصدد تحقق این مهم هستند اما با این وجود این مهم هنوز تحقق پیدا نکرده است.

ارقام بومی توت ‌فرنگی در ایران را ارقام کردستان، گیلاسی، اتابکی و دلندی دربرگفته بودند که به دلیل نبود برنامه ریزی و حمایت، جای خود را به ارقامی که فقط شکل زیبایی دارند اما خوش طعم و خوش مزه نیستند داده‌اند و در میان جامعه به توت فرنگی پلاستیکی شهرت پیدا کرده‌اند.

سیاست‌های دولت و به ویژه جهاد کشاورزی در کردستان باید بر محور توسعه همه جانبه بخش کشاورزی به ویژه محصولاتی همچون توت‌ فرنگی متمرکز شود و به همین دلیل ایجاد هماهنگی بین نهادهای مرتبط و اقدامات علمی و حمایتی از اهدافی هستند که زمینه تولید کمیت و کیفیت را فراهم کرده و سبب افزایش اشتغال خواهند شد.

اگر دولت حمایت نکند و هزینه ای بیشتر به عنوان یارانه به کشاورزان پرداخت نکند و دست دلالان را کوتاه نکند و امکانات و اعتبارات لازم در اختیار کشاورزان قرار ندهد شاهد افزایش مشکلات بیشتر، رها کردن زمین ها و مهاجرت روستاییان به شهرها خواهیم بود.

برای جلوگیری از واردات و توسعه صادرات محصولات کشاورزی باید جوابگویی خواسته های کشاوزران و فراهم کردن شرایط فعالیت بیشتر و بهتر آنان با برنامه ریزی های نتیجه بخش باشیم.

اگر کردستان به پایتخت توت‌فرنگی ایران شهرت پیدا کرده است حمایت های مسئلان استان و مدیران مرتبط بی تاثیر نبوده اما بار اصلی این مهم و این جایگاه و مقدار تولید استان براساس زحمت و تلاش‌های شبانه روزی خود مردم فعال در این حوزه بوده و کشاورزان منطقه با دستان پینه بسته و خستگی زیاد و تن های عرق کرده با همراهی دیگر افراد خانواده‌هایشان این اعتبار را برای استان کسب کرده و معیشت و تامین زندگی خود را بردوش گرفته و آن را محقق بخشیده اند که نیازمند حمایت بیشتر مسئولان و ایجاد بستری برای راه اندازی کارخانه صنایع تبدیلی برای اکثر میوه‌های که نیازمند فناوری و تبدیل شدن هستند می باشد تا شاهد کاهش بیکاری و توسعه کشاورزی و توسعه خود استان باشیم موضوعی که در همه دولت های گذشته به ویژه دولت یازدهم و دوازدهم برای آن بارها وعده داده شده و هنوز اجرایی نشده و مردم همچنان منتظر تحقق آن هستند چرا که پیشرفت، موفقیت و سربلندی هر منطقه ای از ایران و بویژه کردستان افتخار، لذت و منفعتی است که همگان از آن بهره مند میشوند، و ضرورت دارد امروز برای آن اقدام شود که فردا دیر خواهد شد.

کردپرس

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار