ما به شک حضرت ابراهیم نیاز داریم / انصافا تسلیم حضرت ابراهیم شیرین‌تر و زیباتر از تسلیم حضرت ایوب بود

به گزارش تابناک کردستان، همه افراد چه مسلمانان و غیر مسلمانان با داستان حضرت ابراهیم آشنایی کافی دارند و ما نمیخواهیم داستان را تکرار کنیم بلکه هدف ما نشان دادن جنبه‌های حقیقی و واقعی این داستان است که جامعه متاسفانه به این جنبه‌های خیلی توجه نکرده اند و میتوان ادعا کرد که مسلمانان در این مورد بصورت گزینشی برخورد کردند.
اولین نکته از این داستان وجود شک و تردید در حضرت ابراهیم بود، وقتی ایشان از طرف خدا پیامی دریافت کرد در اولین قدم نسبت به پیام شک و تردید کرد و فوری پیام را قبول نکرد. بلکه برای درک و معرفت بیشتر این شک و تردید را در خودش بوجود آورد، اما منظور از شک و تردید سرپیچی کردن حضرت ابراهیم نسبت به پیام خدا نبود، بلکه ایشان با تفکر و استدلال با این پیام برخورد کرد و از خودش سوال کرد که چطور خداوند مرا به چنین امری دستور داده است؟ چطور خداوند از من میخواهد که پسرم را قربانی کنم؟ مگر خداوند نمی‌دانند که نسبت پدر و فرزند به این آسانی نیست؟ مگر خداوند از همه چیز آگاهی نیست؟ اگر آگاه و داناست پس چرا این گونه دستوری را داده است؟
در واقع حضرت ابراهیم با خداوند وارد یک نوع مجادله شد و از خداوند جواب قانع کننده‌ای میخواست تا اطمینان پیدا کند که مبادا همه این پیام‌ها یک تصور ذهنی و خالی باشد و آن وقت حضرت ابراهیم ضرر خواهد کرد، چون بدون دلیل و اگاهی یک پیامی را قبول کرده بود که از جانب خداوند نازل نشده بود.
در واقع حضرت ابراهیم در مسیر خداوند حرکت کرد به این صورت ایشان هر پیامی را از طرف خداوند نمی‌دانست و فکر می‌کرد شاید این پیام از جانب نفس شیطانی به ایشان رسیده باشد و اگر این پیام واقعا از طرف شیطان بود و ایشان به آن پیام عمل می‌کرد مسلما مورد سوال و جواب خداوند قرار می‌گرفت، ولی ایشان اتقاقا با چشم شک و تردید به این پیام نگاه می‌کرد.
اما شک و تردید حضرت ابراهیم یک نوع شک مبارک و عزیز بود، زیرا از این طریق ایشان به حقیقت دست پیدا می‌کرد. به قول استاد مطهری که می‌گفت: "شک منزل اول برای دست پیدا کردن به حقیقت است، ولی انسان نباید تا آخر در این شک باقی بماند" و شک حضرت ابراهیم با دیگر شک‌ها موجود در جامعه ۱۸۰ درجه تفاوت داشت، زیرا امروز ما فقط شک می‌کنیم و برای برطرف کردن شک هیچ تلاش و کوششی را انجام نمی‌دهیم و متاسفانه در آخر در این شک و تردید باقی خواهیم ماند، در حالی که شک حضرت ابراهیم منزل اول بود و کم کم از منزل شک به سمت حقیقت حرکت کرد و این مسیر را با تفکر کردن، سوال کردن و دنبال استدلال و دلیل رفتن طی کرد تا به حقیقت رسید.
اما نکته بعدی اینست که امروز متاسفانه علمای و روحانیون ما می‌گویند که حضرت ابراهیم در برابر خداوند تسلیم شد و، اما در مورد چگونگی تسلیم شدن ایشان حرفی یا سخنی را نمی‌گویند در حالی که تسلیم حضرت ابراهیم از طریق شک و تردید کردن بود نه از طریق سکوت.
ما هم عقیده داریم که انسان باید در برابر حقیقت تسلیم شود، ولی برای رسیدن به حقیقت در مرحله اول باید شک کرد، ولی در ادامه باید این شک را به یقین و ایمان تبدیل کنند. امروز متاسفانه جامعه ما در برابر هر چیزی تسلیم میشوند و می‌گویند تسلیم به رضای خدا هستیم، در حالی شما‌ها باید به دنبال سوال کردن و تفکر کردن باشید و در مسیر خداوند حرکت کنید، مسیر خداوند یک مسیر دست بسته نیست بلکه مسیر خداوند پویا و نشاط آور است و آدم را به منزل حقیقت می‌رساند. اگر حضرت ابراهیم به این معنی تسلیم خداوند میشد شاید اینقدر مورد لطف و محبت خداوند قرار نمی‌گرفت.
ما در کنار تسلیم حضرت ابراهیم تسلیم حضرت ایوب را داریم که ایشان هم تسلیم خداوند بود، ولی تسلیم حضرت ابراهیم کجا و تسلیم حضرت ایوب کجا. تفاوت این دو نوع تسلیم از زمین تا آسمان است.
تسلیم حضرت ابراهیم از طریق شک و تردید و حرکت به سمت حقیقت از طریق سوال کردن، مجادله کردن، مناجات کردن با خداوند بود، ولی تسلیم حضرت ایوب فقط صبر و تحمل کردن بود و ما امروز کمتر از تسلیم حضرت ایوب حرف میزنیم و حتی اگر توجه کنیم برای تسلیم حضرت ایوب مراسمی یا عیدی برگزار نمی‌کنیم، چرا؟ چون تسلیم حضرت ایوب از نوع سکوت کردن بود در حالی که برای تسلیم حضرت ابراهیم هر سال مراسم و جشن برگزار می‌کنند و حتی یک حج هم به نام و به یاد ایشان هر سال برگزار می‌شود.
اگرچه هر دو پیامبر در آخر به سعادت و خوشبختی رسیدند، ولی انصافا تسلیم حضرت ابراهیم شیرین‌تر و زیباتر از تسلیم حضرت ایوب بود. حضرت ابراهیم نشان داد که شک و تردید با مسئله تسلیم به رضای خداوند هیچ منافاتی باهمدیگر ندارند، به شرطی اینکه از منزل شک و تردید حرکت کنیم نه اینکه در این مرحله سکون کنیم.
ما اگر شک حضرت ابراهیم با شک و تردید در جامعه خودمان مقایسه کنیم مسلما مشاهده خواهیم کرد که جامعه دانشگاهی صرفا نسبت به دین شک دارند و با چشم یقین به متون علمی نگاه می‌کنند، در حالی که شک در همه چیز لازم و ضروری است، ولی جامعه دانشگاهی فرض می‌کنند که شک در متون علمی به دلیل قواعد عقلی امکان پذیر نیست، اما حضرت ابراهیم با شک کردن در دین نشان داد تنها راه رسیدن به حقیقت داشتن شک و تردید کردن است، ولی باید این شک را به یقین و ایمان تبدیل کرد.
اما نکته بعدی اینکه حضرت ابراهیم با نفس شیطانی مبارزه کرد و حق را از باطل تشخیص داد. راه حل حضرت ابراهیم برای این تشخیص همان شک و تردید کردن بود که در اینجا باعث روشنگری حضرت ابراهیم در خصوص حق و باطل شد. در واقع راه صحیح و درست برای تشخیص حق از باطل همین شک کردن است، ولی انسان نباید در این مرحله باقی بماند بلکه شک و تردید موتور حرکت برای رسیدن به حق باشد.
امروز در جامعه هر کسی یک تربیون در اختیار داشته باشند ادعا حق بودن و رسیدن به حقیقت می‌کنند، در حالی که باید نسبت به این عزیزان شک و تردید کرد. نمونه بارز این سخن آقای رییس جمهور و مابقیه مدیران در جامعه ما هستند که هر سخنی را به عنوان حقیقت به جامعه تحویل می‌دهند و متاسفانه بعضی از افراد بدون شک و تردید این سخنان را قبول می‌کنند، ولی در مقابل خوشبختانه عده‌ای مشتاق رسیدن به حقیقت هستند و به این سادگی تسلیم سخنان مدیران جامعه نخواهند شد. حضرت ابراهیم انصافا شک و تردید مقدسی را به جامعه ما یاد داد و امیدوارم جامعه ما این شک حضرت ابراهیم را به عنوان درس بزرگی از ایشان یاد بگیرند.

مختار سلیمانی