به گزارش تابناک کردستان، همه صاحب نظران و استید فن بر این باورند در عرصه صنایع دستی هیچ ملتی توان رقابت با کوردها را ندارد، زیرا دست ساخته هایشان مملو از فلسفه، منطق، عشق و اخلاق است برای مثال اشاره میشود به نقش آنها در بنیانگذاری و تکامل صنعت نازککاری و خراطی که در جهان حرف اول را میزند.
موزه صنایع چوب و خراطی دنیا با دست ساختههای کوردها به رونق رسیده و ویترین هایشان با آثار این اساتید آراسته شده است.
استاد بلامنازع این عرصه در کردستان فراوان است، اما مشهورترین چهره که ساخته هایش از شهرت جهانی برخوردار است، مرحوم دکتر علی اکبر بهزادیان میباشد که علاوه بر داشتن مهارت در خلق آثار بی نظیر، خالق سبکی نوین از این صنعت هستند که آشتی با طبیعت، برخورداری از اسرار معنوی، الگو گیری اسطورهای و حفظ اصالتهای بومی از ویژگیهای سبک استاد بهزادیان است.
شهرت استاد در دنیا به سبب ساختههای زیبایش نیست و صاحب سبک بودنشان جایگاه جهانی به این چهره نامدار بخشید، بسیار آسان میشود ادعا کرد آن مرحوم هویتی جدید از صنعت نازککاری تعریف نمود که افراد عاشق نام و نشان برای رسیدن به مقصود وارد این حرفه شوند.
تا قبل از استاد، نازککاری و خراطی وسیلهای برای تامین معیشت بود و تولیدات جنبه بازاری داشتند، اما بعد از ظهور ایشان سطح کلاس کار از نظر فنی و معناداری به حدی رسید که تمام فعالین جوانب هویتی جدید را بر بازاری بودن ترجیح داده و کار به جایی کشید که دست ساختههای کوردستان به جای قرار گرفتن در کلکسیون افراد به محافل علمی و فنی راه یافته و تبدیل به محوری علمی – پژوهشی شد.
ساختههای سبک استاد بهزادیان قابلیت ارزش سنجی پولی را از دست داد و در مقامی بالاتر که به آن معنا بخشی و هویت بخشی میگویند قرار گرفت به طوری که مجموعه داران حرفهای و موزههای صنایع دستی دنیا در تلاش بودند تا این ساختهها را اعتبار بخش مجموعه خویش سازند.
یکی دیگر از برکات ظهور استاد بهزادیان ایجاد زمینه ثبت صنعت نازککاری به نام کورد بود، چون قبلا کشورهای دیگری همچون ترکیه، چین، هنگ کنگ، هند، نپال و سوریه در تلاش برای کسب امتیازات مورد نیاز برای ثبت جهانی بودند، اما درخشش کارهای دکتر بهزادیان در ابتدا کار را بر این کشورها سخت نمود، اما بعد از گسترش نمایش این کارها در کشورهای خارجی به طور کامل امکان رسیدن به هدف را از دست دادند که اگر یا استاد به رحمت ابدی نمیرفت و یا مسئولین ایران به خود زحمت رایزنی را میدادند اکنون این افتخار نصیب مملکت شده و از برکات فرهنگی، تمدنی و اقتصادی آن بهره میبرد.
ویژگی دیگر کارهایشان عدم امکان کپی برداری و جعل است، زیرا حجم ریزه کاریها به حدی است که هر کسی نمیتواند وارد عرصه ساخت شود، چون زمان بسیار و حوصله عاشقانه میطلبد که بر اساس نظر صاحب نظران کاراترین مکانیزم برای حفظ ارزشهای اصالت بخشی است.
نگاه به حوزه ارتباط بین ملتها و مناسبات جهانی حکایت از این واقعیت دارد که این عرصه از انحصار و کنترل سیاست و نظامی گری خارج شده است، دیگر هیئتهای دیپلوماتیک صحنه گردان نیستند، زیرا عواملی به میدان آمده که ریشه در فرهنگ، هنر، اصالت، ورزش و علاقه زیست محیطی دارد که در مواردی گوی سبقت را از سیاست و دیپلوماسی گرفته و در نزدیک کردن انسانها و افزایش علاقه عاطفی به همدیگر نقش ایفا میکند که میدان داران این میدان بزرگان، مشاهیر، استادان و قهرمانانی هستند که برای تمام ملل قابل احترام میباشند.
صنایع دستی به علت برخورداری از اصالتهای خاص هویتی، تعلقات جغرافیایی، استفاده از مواد اولیه طبیعی و بومی، نمایش باورهای قومیتی خاص و استفاده از دست برای ساخت، بیش از سایر عوامل در تعریف جایگاه و اعتبار فرهنگی موثرند.
کوردها در بسیاری زمینهها خالق آثاری بی نظیرند و اساتیدشان اسم و رسمی والا دارند، در حوزه موسیقی و صنایع دستی آنها بدون اغراق پیشقراول جهانند تا جایی که در میان کشورهایی که اقلیت کورد دارند رقابت برای ثبت جهانی جلوههای فرهنگی و تمدنی کوردها به اوج رسیده که در مواردی کار به تنش میکشد.
همه این را میدانند که صنعت، موسیقی، اعیاد، غذا، لباس، معماری و ادبیات محل ظهور جلوههای باورها و اعتقادات یک ملتند که در این راستا کوردها از غنای کم نظیری در دنیا برخوردارند.
تمام صاحب نظران دنیا بر این باورند که فرهنگ و تمدن کورد جزو معدود موارد دنیاست که هیچ کدام از جوانب آنها محروم از تاثیرات عقلایی و اخلاقی نیست و هر کدام بر فلسفهای خاص استوار است که ذکر جزئیات از حوصله این نوشته خارج است.
یکی از میدانهای افتخار آفرین برای فرهنگ و تمدن کورد صنعت چوب و خراطی است که بیشتر آن را نازککاری مینامند، تنوع محصول، ورودش به درونیات و اعتقادات و اشتغال هزاران نفر در این عرصه از مزایای آن است، اما این را نباید نادیده گرفت که در دنیا تنها نازککاری کورد است که همچنان ارتباطش با دست و ذهن انسانها را از دست را حفظ و اجازه نداده تا ماشین آلات مدرن ارکان اصالتی آن را ویران نماید در کنار این موضوع باید این واقعیت را قبول کرد که استادان بی نظیر نازککاری همه کورد هستند.
یکی از مفاخر صنعت نازککاری استاد علی اکبر بهزادیان است که دست ساخته هایش در دنیا بی نظیر و شهرتش غیر قابل انکار میباشد، استادی که بعد از مرگ جایگاهش بیش از زمان زنده بودنش خود را نشان داد و همه به این واقعیت رسیدند که تا تکرارش باید قرنها تحمل کرد و ادامه دهنده راهش باید از بستری شروع نماید که خود استاد ایجاد کرده است.
علی اکبر بهزادیان سال ۱۳۱۱ در شهر سنندج متولد شد، از سن ۶ سالگی بنا به توصیه والدینش وارد عرصه فراگیری هنر نازککاری شد، پس از فوت پدر مسئولیت تامین معیشت خانواده شد که این امر بر اشتیاق استاد برای گسترش تواناییهای هنریش افزود تا ۱۲ سالگی شاگرد بود و بعد از این استاد شد و در کارگاه خودش مشغول فعالیت گردید.
به مدت ۱۴ سال در خانه فرهنگ سنندج مشغول به آموزش جوانان و نوجوانان و تدریس بود و در ۶۸ نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت کرد، یکی از ویژگیهای کار استاد بهزادیان ابداع و نوآوریهایی بود که همه ریشه در باورها و اساطیر دارد و در موارد بسیاری از عهده هر کسی بر نمیآید.
در سال ۱۳۷۰ از آثار استاد ارزشیابی شد و عنوان اولین کورد موفق به اخذ مدرک دکترای هنر را برای خویش ثبت نمود. در سال ۱۳۷۲ مقام اول آسیا و اقیانوسیه را در رشته هنرهای چوبی با حضور ۱۸ کشور را کسب نمود.
اشتیاقش به هنر نازککاری به حدی بود که زمان و مکان را نمیشناخت، چه بسا جرقهای که برای اولین بار در ذهنش نقش میبست در همان لحظه حتی اگر شب سرد زمستان و نیمههای شب بود، مسیر کارگاه را در پیش میگرفت تا آن را تبدیل به کالا کند.
قریب به ۳۵ سال پیش تصمیم گرفتند، مجموعهای از آثارشان را نزد خانواده، موزههای ملی و نمایشگاههای زادگاهش به ودیعه بگذارد. هرچند در طول زمان علاقهمندان به هنرش بسیاری از آثارش را به دلیل اصیل بودن و کیفیت بالای اجرای آن تحت عنوان هنر ایرانی به بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی ارسال کردند، اما بیشتر دغدغه زنده یاد حفظ و ماندگاری آثار هنریش در زادگاهش سنندج بود.
نهایتا به همت سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی کردستان، خانه کورد در سال ۱۳۸۴ میزبان مجموعه ۱۱۱ قطعه از آثارش شد.
آثار استاد در موزههای خانه کورد کردستان، بوعلی سینای همدان، آستان قدس رضوی خراسان، سازمان صنایع دستی ایران در تهران، سلیمانیه و هولیر کردستان عراق و گنجینه خانوادگی نگهداری میگردد.
در سال ۱۳۶۳ که هنر نازککاری در حال فراموشی بود، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی کردستان برای احیای این هنر از استاد بهزادیان دعوت نمود و ایشان با هدف صیانت از نازککاری مسئولت آموزش را بر عهده گرفت، از یاد دادن آنچه در وادی هنر تجربه کرده بود و میدانست به پسر بچه ۷ ساله تا پیرمرد ۷۰ ساله یاد میداد، چنان برای آموزش نوجوانان و جوانان اهمیت قائل بود که نتوانست کلاس تدریس در سنندج را برای تدریس در دانشگاه الزهرای تعطیل کند، در سنندج ماند و آموزش داد تا شاگردانش به پایه رسیدند.
شاگردانی را آموزش داد که توانستند هر کدام مقامها و دیپلمهای افتخار متعددی دریافت کنند، هم اکنون در سازمانهای مختلف به عنوان مربی آموزش هنرهای چوبی هستند، رئوف محمدی، رئوف یزدان جو، جمیله معصومی، .. خوشینی و بسیاری دیگر از هنر آموزان و هنرمندان فعلی شاغل در این رشته هستند، البته فرزندان استاد هم ادامه دهنده سبک هنری پدرشان میباشند.
مهمترین نمایشگاههای استاد:۱- نمایشگاههای سراسری صنایع دستی کشور به مناسبت چهاردهمین اجلاس آسیایی شورای جهانی صنایع دستی در اصفهان در سال ۱۳۶۹ که آثار استاد در ردیف غرفههای برجسته قرار گرفت ۲- نمایشگاه فستیوال هنر ایران در دوسلدروف آلمان در سال ۱۳۷۰ به مدت یکماه ۳- نمایشگاه هفته فرهنگی ایران در ابوظبی پایتخت امارات متحده عربی در سال ۱۳۶۹، ۴- حضور در نخستین نمایشگاه آثار صنایع دستی آسیا و اقیانوسیه در چین همزمان با هفدهمین مجمع شورای جهانی صنایع دستی که استاد در میان ۱۸ کشور مقام اول آسیا و اقیانوسیه را در رشته صنایع چوبی به دست آورد ۵- حضور در فستیوال هنرهای چوبی بومی هند در سال ۱۳۷۱ و تجلیل ویژه هیئت داوران به جهت اصالت و کاربرد هنرهای چوبی ۵- حضور در نمایشگاه بزرگ نگارههای چوبی ایران زمین در سال ۱۳۷۸ که استاد به عنوان پیشکسوت هنر نازککاری ایران معرفی و جایزه مخصوص نمایشگاه نصیب ایشان شد.
صدیق مینایی - خبرنگار