نزولات آسمانی در طول ماه های اخیر،یکی از مهمترین تالاب های کشور را تا حدودی احیا کرد و حیات و امید را پس از 10 سال خشکسالی به این محدوده بازگرداند.
تابناک فارس به نقل از باشگاه خبرنگاران:حیات
و بقا در تالاب های کشور از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند،تلطیف آب و
هوا،تسهیل شرایط زندگی برای گونه های جانوری و تغذیه سفره های زیرزمینی بخش
از ثمرات سازنده و حائز اهمیت این موهبت الهی است.
تالاب بختگان در استان فارس یکی از ظرفیت های حائز اهمیت در عرصه زیست محیطی به شمار می رود.
تالاب بختگان و برخی دیگر از تالاب های استان فارس در طول دهه اخیر با بحران خشکسالی روبرو بوده اند و در طول این مدت تلاش بسیاری برای حفظ،احیای آن در اولویت قرار گرفت که ثمره ]ندان قابل توجهی را در پی نداشت.
تالاب بختگان،زیستگاه پرندگان دشت های روسیه و سیبری
سارا فیض آبادی،کارشناس محیط زیست در گفتگو با حبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در تشریح اهمیت و جایگاه تالاب بختگان در عرصه زیست محیطی کشور اظهار کرد:محدوده مورد اشاره یکی از زیست گاه های برجسته و حائز اهمیت برای پرندگان مهاجر دشت های روسیه و سیبری همچون کبوتر دریایی،آبچلیک،مرغابی، غاز،درنا،فلامینگو و... محسوب می شده که به نوعی می توان گفت تمامی این گونه ها نقش بسزایی در حفظ بوم ساختار و محیط زیست ایفا می کنند.
وی افزود : افزایش رطوبت هوا و تعدیل آن،حیات درختان انجیر و بادام و زیتون در کوه های اطراف این منطقه،تا حدود بسیاری به بقا تالاب بختگان وابسته بوده است.
فیض آبادی عنوان کرد:پس از احداث سد درودزن بخشی از آب رودخانه کُر برای آبگیری این سد،به این محدوده هدایت شد و بطور طبیعی حجم آب در این عرصه تا حدودی کاهش یافت.
کارشناس محیط زیست گفت:در پی کاهش ورودی آب رودخانه کُر به دریاچه بختگان،ورودی و منبع تغذیه آب دریاچه به سیلاب های مناطق خرامه،ارسنجان، تبریز،خیر،آباده طشک و شهرستان بختگان محدود شد.
وی افزود:از سوی دیگر با ساخت سد سیوند بر روی رود سیوند در تنگه بلاغی،آبریز سیلاب رودخانه مذکور نیز به رودخانه کر محدود شد و این امر تامین آب مورد نیاز تالاب بختگان را تحت الشعاع قرار داد.
فیض آبادی گفت:به نظر برخی صاحبنظران وجود سه سد در بالا دست تالاب بختگان بر روی رودخانه کُر در خشک شدن حوضه آبی مورد اشاره موثر بوده است.
تبعات و عوارض زیست محیطی خشکی بختگان در استان فارس
حمید کلانتری،کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی در تشریح عوارض و تبعات خشک شدن دریاچه یا تالاب بختگان عنوان کرد:کاهش سطح آب سفره های زیرزمینی در محدوده تالاب بختگان،شوری آب را در پی داشته که این امر یکی از مخاطرات حادث شده در بخش مذکور به شمار می رود.
وی افزود : تشدید میزان شوری آب،پیامدهای منفی را برای کشاورزی منطقه به همراه می آورد وکشت و زرع منطقه را تحت الشعاع قرار می دهد زیرا باعث ناباروری اراضی کشاورزی می شود.
کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی عنوان کرد:خشکی تالاب و تبدیل شدن آن به زمین های شوره زار،معضل دیگری است که با وزش هر باد شدید و نسیمی،به هوا پراکنده می شود و این پدیده طبیعی نیز برای سلامت انسان و گونه های جانوری مخرب است.
وی افزود:بیماری های پوستی،ریوی و چشمی بخشی از عوارض ناخوشایند چنین فعل و انفعالات طبیعی و جغرافیایی به شمار می رود.
کشت برنج،آفت تالاب بختگان
منیره سماواتی،کارشناس محیط زیست،کشت برنج را یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش آب دریاچه بختگان عنوان کرد.
وی با اشاره به لزوم ساماندهی کشت برنج در اراضی بالا دست بختگان گفت:باید مسئولان ذیربط در این حوزه،با اقدامات ضربتی،مانع از زراعت برنج در این اراضی شوند، زیرا استمرار وضعیت موجود باعث بروز مشکلات جدی تری در آینده می شود.
خشکی بختگان،از مخاطرات کشاورزی تا شیوع سرطان
محمد سقایی،نماینده مردم استهبان و نی ریز چندی پیش در گفتگویی با رسانه ها عنوان کرد:با خشک شدن بختگان اتفاقات ناگواری در حال رخ دادن است و تمام روستاهای اطراف بختگان در دهستان خیر،آباده طشک،نی ریز و حتی انجیرستان های دیم استهبان تحت تاثیر قرار گرفته است.
وی می افزاید:چاه های کشاورزی اطراف دریاچه نیز در حال خشک شدن است و باید تدابیر اساسی برای احیای بختگان اندیشیده شود و در اولویت کاری برنامه های وزارت نیرو و محیط زیست قرار گیرد.
سقایی همچنین با اشاره به مخاطراتی که خشکی بختگان برای سلامت انسان در پی دارد،عنوان کرد:خشک شدن تالاب مذکور،علاوه بر تبعات منفی بر روی کشاورزی،سبب بروز و شیوع بیماری های صعب العلاج و سرطان در منطقه شده است.
نزولات آسمانی،ناجی تالاب بختگان می شود؟
با همه این اوصاف،بارندگی های ماه های اخیر،موجب آبگیری و احیای بخش های زیادی از تالاب های این استان به خصوص تالاب بزرگ بختگان شده است.
سیاووش محمد بیگدلی،معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس چندی پیش در گفتگویی با رسانه ها اظهار کرد:طی سالهای گذشته،بختگان کاملا خشک شده بود و طشک نیز حدود 5 درصد آب داشت اما خوشبختانه با بارش های مناسب در ماه های اخیر(از مهرماه تاکنون 113 میلی متر در حوزه طشک و 88 میلی متر در حوزه بختگان جنوبی) به آب گیری و احیا ء حدود 50 درصد از گستره طشک و حدود 35 درصد از مساحت هکتاری بختگان کمک کرد.
تخصیص حق آبه به بختگان
حمزه ولوی،مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس نیز در گفتگویی با رسانه ها با اشاره به بهبود شرایط تالاب های این استان عنوان کرد:محیط زیست استان،امسال بصورت جدی موضوع تخصیص حق آبه را دنبال می کند تا از این طریق گامی برای احیای دریاچه ها برداشته شود.
وی می افزاید:بر اساس مصوبه دوم تیر امسالِ هیات دولت بعد از آب شرب تخصیص حق آبه دریاچه های فارس بصورت ویژه در دستور کار قرار می گیرد.
نجات بختگان در گروی عزمی همگانی
اگرچه نزولات آسمانی تا حدودی وضعیت بغرنج بختگان را بهبود بخشیده اما هنوز تا احیای کامل دریاچه فاصله بسیاری وجود دارد.
بطور یقین انتظار بهبود شرایط،صرفا با بارش های آسمانی منطقی به نظر نمی رسد و می طلبد با عزمی همگانی و هم افزایی مضاعف و مستمر حرکت به سمت احیا بختگان و بازگشت به دوران اوج این تالاب مدنظر قرار گیرد.
این امر خطیر با حمایت دولت،فرهنگ سازی و آگاهی بخشی هر چه بیشتر بر کشاورزان منطقه واقدامات عملیاتی جدی محقق می شود.
حال و روز بختگان اندکی بهبود یافته،کم توجهی به بختگان می تواند بختگان را به بحرانی جدی در استان فارس تبدیل کند،بحرانی که تبعات و دامنه آن حوزه های گوناگون اعم از کشاورزی،زیست محیطی،حفظ گونه های جانوری و سلامت مردم این منطقه را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
تالاب بختگان در استان فارس یکی از ظرفیت های حائز اهمیت در عرصه زیست محیطی به شمار می رود.
تالاب بختگان و برخی دیگر از تالاب های استان فارس در طول دهه اخیر با بحران خشکسالی روبرو بوده اند و در طول این مدت تلاش بسیاری برای حفظ،احیای آن در اولویت قرار گرفت که ثمره ]ندان قابل توجهی را در پی نداشت.
تالاب بختگان،زیستگاه پرندگان دشت های روسیه و سیبری
سارا فیض آبادی،کارشناس محیط زیست در گفتگو با حبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در تشریح اهمیت و جایگاه تالاب بختگان در عرصه زیست محیطی کشور اظهار کرد:محدوده مورد اشاره یکی از زیست گاه های برجسته و حائز اهمیت برای پرندگان مهاجر دشت های روسیه و سیبری همچون کبوتر دریایی،آبچلیک،مرغابی، غاز،درنا،فلامینگو و... محسوب می شده که به نوعی می توان گفت تمامی این گونه ها نقش بسزایی در حفظ بوم ساختار و محیط زیست ایفا می کنند.
وی افزود : افزایش رطوبت هوا و تعدیل آن،حیات درختان انجیر و بادام و زیتون در کوه های اطراف این منطقه،تا حدود بسیاری به بقا تالاب بختگان وابسته بوده است.
فیض آبادی عنوان کرد:پس از احداث سد درودزن بخشی از آب رودخانه کُر برای آبگیری این سد،به این محدوده هدایت شد و بطور طبیعی حجم آب در این عرصه تا حدودی کاهش یافت.
کارشناس محیط زیست گفت:در پی کاهش ورودی آب رودخانه کُر به دریاچه بختگان،ورودی و منبع تغذیه آب دریاچه به سیلاب های مناطق خرامه،ارسنجان، تبریز،خیر،آباده طشک و شهرستان بختگان محدود شد.
وی افزود:از سوی دیگر با ساخت سد سیوند بر روی رود سیوند در تنگه بلاغی،آبریز سیلاب رودخانه مذکور نیز به رودخانه کر محدود شد و این امر تامین آب مورد نیاز تالاب بختگان را تحت الشعاع قرار داد.
فیض آبادی گفت:به نظر برخی صاحبنظران وجود سه سد در بالا دست تالاب بختگان بر روی رودخانه کُر در خشک شدن حوضه آبی مورد اشاره موثر بوده است.
تبعات و عوارض زیست محیطی خشکی بختگان در استان فارس
حمید کلانتری،کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی در تشریح عوارض و تبعات خشک شدن دریاچه یا تالاب بختگان عنوان کرد:کاهش سطح آب سفره های زیرزمینی در محدوده تالاب بختگان،شوری آب را در پی داشته که این امر یکی از مخاطرات حادث شده در بخش مذکور به شمار می رود.
وی افزود : تشدید میزان شوری آب،پیامدهای منفی را برای کشاورزی منطقه به همراه می آورد وکشت و زرع منطقه را تحت الشعاع قرار می دهد زیرا باعث ناباروری اراضی کشاورزی می شود.
کارشناس ارشد جغرافیای طبیعی عنوان کرد:خشکی تالاب و تبدیل شدن آن به زمین های شوره زار،معضل دیگری است که با وزش هر باد شدید و نسیمی،به هوا پراکنده می شود و این پدیده طبیعی نیز برای سلامت انسان و گونه های جانوری مخرب است.
وی افزود:بیماری های پوستی،ریوی و چشمی بخشی از عوارض ناخوشایند چنین فعل و انفعالات طبیعی و جغرافیایی به شمار می رود.
کشت برنج،آفت تالاب بختگان
منیره سماواتی،کارشناس محیط زیست،کشت برنج را یکی دیگر از عوامل موثر در کاهش آب دریاچه بختگان عنوان کرد.
وی با اشاره به لزوم ساماندهی کشت برنج در اراضی بالا دست بختگان گفت:باید مسئولان ذیربط در این حوزه،با اقدامات ضربتی،مانع از زراعت برنج در این اراضی شوند، زیرا استمرار وضعیت موجود باعث بروز مشکلات جدی تری در آینده می شود.
خشکی بختگان،از مخاطرات کشاورزی تا شیوع سرطان
محمد سقایی،نماینده مردم استهبان و نی ریز چندی پیش در گفتگویی با رسانه ها عنوان کرد:با خشک شدن بختگان اتفاقات ناگواری در حال رخ دادن است و تمام روستاهای اطراف بختگان در دهستان خیر،آباده طشک،نی ریز و حتی انجیرستان های دیم استهبان تحت تاثیر قرار گرفته است.
وی می افزاید:چاه های کشاورزی اطراف دریاچه نیز در حال خشک شدن است و باید تدابیر اساسی برای احیای بختگان اندیشیده شود و در اولویت کاری برنامه های وزارت نیرو و محیط زیست قرار گیرد.
سقایی همچنین با اشاره به مخاطراتی که خشکی بختگان برای سلامت انسان در پی دارد،عنوان کرد:خشک شدن تالاب مذکور،علاوه بر تبعات منفی بر روی کشاورزی،سبب بروز و شیوع بیماری های صعب العلاج و سرطان در منطقه شده است.
نزولات آسمانی،ناجی تالاب بختگان می شود؟
با همه این اوصاف،بارندگی های ماه های اخیر،موجب آبگیری و احیای بخش های زیادی از تالاب های این استان به خصوص تالاب بزرگ بختگان شده است.
سیاووش محمد بیگدلی،معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس چندی پیش در گفتگویی با رسانه ها اظهار کرد:طی سالهای گذشته،بختگان کاملا خشک شده بود و طشک نیز حدود 5 درصد آب داشت اما خوشبختانه با بارش های مناسب در ماه های اخیر(از مهرماه تاکنون 113 میلی متر در حوزه طشک و 88 میلی متر در حوزه بختگان جنوبی) به آب گیری و احیا ء حدود 50 درصد از گستره طشک و حدود 35 درصد از مساحت هکتاری بختگان کمک کرد.
تخصیص حق آبه به بختگان
حمزه ولوی،مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس نیز در گفتگویی با رسانه ها با اشاره به بهبود شرایط تالاب های این استان عنوان کرد:محیط زیست استان،امسال بصورت جدی موضوع تخصیص حق آبه را دنبال می کند تا از این طریق گامی برای احیای دریاچه ها برداشته شود.
وی می افزاید:بر اساس مصوبه دوم تیر امسالِ هیات دولت بعد از آب شرب تخصیص حق آبه دریاچه های فارس بصورت ویژه در دستور کار قرار می گیرد.
نجات بختگان در گروی عزمی همگانی
اگرچه نزولات آسمانی تا حدودی وضعیت بغرنج بختگان را بهبود بخشیده اما هنوز تا احیای کامل دریاچه فاصله بسیاری وجود دارد.
بطور یقین انتظار بهبود شرایط،صرفا با بارش های آسمانی منطقی به نظر نمی رسد و می طلبد با عزمی همگانی و هم افزایی مضاعف و مستمر حرکت به سمت احیا بختگان و بازگشت به دوران اوج این تالاب مدنظر قرار گیرد.
این امر خطیر با حمایت دولت،فرهنگ سازی و آگاهی بخشی هر چه بیشتر بر کشاورزان منطقه واقدامات عملیاتی جدی محقق می شود.
حال و روز بختگان اندکی بهبود یافته،کم توجهی به بختگان می تواند بختگان را به بحرانی جدی در استان فارس تبدیل کند،بحرانی که تبعات و دامنه آن حوزه های گوناگون اعم از کشاورزی،زیست محیطی،حفظ گونه های جانوری و سلامت مردم این منطقه را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
