به گزارش
تابناک یزد استان يزد را غالباً به کویر وسیع و سوزانش و هوای خشک و گرمای طاقت فرسایش میشناسند، ولی در فاصله 270 کیلومتری مرکز استان و در جنوبی‌ترین نقطه آن در شهرستان خاتم، جنگلی وسیع و بکر وجود دارد که بیشک چشمان هر گردشگر و طبيعت‌دوستي را جادو می‌کند.
اگر چه این منطقه جنگلی که به "باغ شادی" معروف است، متفاوت با جنگل‌های شمال کشور است و پوشش غالب آن را درختچهها و درختانی نظیر بنه تشکیل میدهد، ولی در کویر فاقد پوشش گیاهی این استان، مناطق جنگلی بیش از هر چیزی نظر هر رهگذری را به خود جلب می‌کند.
هرچند به دلیل شرایط اکولوژیک حساس و شکننده منطقه و فشار بی‌امان و بسیار زیاد از سوی صاحبان دام‌ها، خسارات جبران‌ناپذیری به گونه‌های با ارزش این منطقه وارد شده است اما با این حال جنگل باغ شادی را مي‌توان از ظرفیت‌های مهم طبیعت استان به شمار آورد.
وجود درختان بنه با قطر بالای یک متر و عمر بیش از 500 سال در این منطقه، بیانگر قدمت زیاد منطقه و توده جنگلی آن است و شواهد موجود در منطقه بیانگر این واقعیت است که این جنگل در روزگاری نه چندان دور از نظر تراکم بسیار غنیتر از امروز بوده است.
بزرگترين جنگل طبيعي استان كويري يزد
"حسن اكبري" معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست استان یزد به بهانه نامگذاري هشتم مردادماه به نام "روز ملي جنگل رمز حيات" در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) – منطقه يزد، از اين جنگل به عنوان مهمترین محدوده جنگلی استان ياد مي‌كند كه بیشترین وسعت جنگل‌های طبیعی استان را به خود اختصاص داده است.
وي در اين باره اضافه مي‌كند: حدود 11 هزار هکتار از اين جنگل‌ها متراکم و تحت مدیریت اداره كل حفاظت محیط زیست استان قرار دارد و 60 تا 70 هزار هکتار آن زیر نظر اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مديريت مي‌شود كه بخشی از اين قسمت نيز منطقه شکار ممنوع تلقي مي‌شود و به صورت مشترک زیر نظر محیط زیست و منابع طبیعی مديريت مي‌شود.
به گفته اكبري، تاكنون بیش از 50 گونه پرنده در جنگل شادی شناسايی شده است که عمدتاً متفاوت با دیگر گونه‌های پرندگان استان هستند و علاوه بر اين نيز عمده جانوراني كه در اين جنگل زندگي مي‌كنند شامل گراز، کاراکال، گربه‌وحشی و گونه‌ی مهاجر خرس قهوه‌ای هستند.
كمك به حفاظت جنگل با رونق گردشگري
اين كارشناس محيط زيست استان، بزرگترین قابلیت جنگل باغ شادی استان يزد را ظرفيت‌هاي گردشگری اين منطقه مي‌داند و معتقد است كه اگر با رعایت اصول و مسائل محیط زیستی رونق يابد مي‌تواند هم در حفاظت از جنگل و هم از لحاظ درآمدزايي به اقتصاد استان كمك كند.
وي در اين رابطه مي‌گويد: قطعاً با رونق گردشگری در منطقه باغ شادي، شاهد تغییر معیشت اهالي بومي و كاهش جمعیت دام در منطقه خواهيم بود كه اين موضوع به امر حفاظت از جنگل كمك مي‌كند.
وي با اشاره اجراي طرح تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی در جنگل باغ شادي خاتم، خاطرنشان مي‌كند: در نظر داريم براساس برنامه پس از مطالعه و تقویت جمعیت پایه، این گونه حذف شده از طبيعت ايران و در اسارت را به طبیعت بازگردانيم.
آتش سوزي بزرگترين چالش جنگل شادي
اكبري یکی از بزرگترین چالش‌ها این جنگل را نيز آتش‌سوزی‌هاي ناشي از خشکسالی و همچنین گاهاً کوتاهی و سهل‌انگاری بازدیدکنندگان ذكر مي‌كند و ياداور مي‌شود: البته در عين حال از بزرگترین مزیت‌هاي منطقه در هنگام بروز چنين حوادثي، همکاری جوامع محلی براي کنترل و پیشگیری از آتش‌سوزی است كه واقعاً جای تشکر و قدرداني دارد.
وي يكي ديگر از مهمترين تهدیدات جنگل‌های استان را قطع درختان ارزشمند و موثر آن مي‌داند و در اين مورد اعلام مي‌كند: اواخر پارسال با همکاری منابع طبیعی استان، يك فرد متخلف که تعداد قابل توجهی از درختان بنه و دیرزیست محدوده جنگل باغ شادی را با هدف ثبت معدن قطع کرده بود، دستگیر و به مراجع قانونی سپرده شد.
اکبری همچنين اضافه مي‌كند: در برخي از مناطق استان نيز افراد با اهداف توسعه‌اي مانند توسعه کشاورزی در حاشیه کویر اقدام به قطع درختان گز دیرزیست اين نواحي مي‌كنند و اين در حالي است كه موضوع پیشگیری از پیشروی کویر در استان از ارزش و اهميت بسیار زیادي برخودار است چرا كه گذر زمان نيز در اين درختان که بعضاً دست کاشت هم هستند، بسیاري از ویژگی‌ها و ارزش‌های جنگل را به وجود آورده است.
جايگاه دوم جهاني ایران به لحاظ فرسایش خاک
معاون محيط طبيعي استان به اثرات و فواید جنگل‌ها اشاره و در اين باره عنوان مي‌كند: مهمترین فایده جنگل‌ها، تعدیل آب و هوا، تولید اکسیژن و جذب گاز دي اكسيد کربن، حفظ خاک از طریق کاهش فرسایش، افزایش نفوذپذیری آب و جلوگیری از بروز سیل و همچنین ارزش‌های گردشگری و زیبايی شناختی به ویژه در اقلیم‌های خشکی همچون یزد است.
اكبري در تبيين اين مزايا، نقش جنگل‌ها را در کاهش گاز دی اکسید کربن که مهمترین گاز در تشدید پدیده گرمایش زمین است را بسیار حائز اهميت مي‌خواند و از دیگر فواید جنگل‌ها را جلوگیری از وزش بادهای سخت، کاهش آلودگی‌هاي صوتی، کاهش ریزگردها و ذرات معلق هوا ذکر مي‌كند.
وي با بیان این که هر هکتار جنگل موجب کاهش بیش از دو تن فرسایش خاک در سال میشود، اظهار مي‌كند: ایران به لحاظ فرسایش خاک در رتبه‌ي دوم دنیاست به طوري كه سالانه حجمی معال دو میلیارد تن خاک حاصل‌خیز کشاورزی که بعضاً تا چهار میلیارد تن نيز تخمین زده میشود را به خاطر فرسایش، از دست میدهد و اين در حالي است كه تشکیل یک سانتی مترمربع خاک به 800 سال زمان نياز دارد.
به گفته اكبري، هر هکتار جنگل می‌تواند در سال 68 تن ذرات معلق را رسوب دهد و اهميت اين موضوع وقتي دوچندان مي‌شود كه بدانيم همين ذرات معلق یکی از بزرگترین بحران‌های زیست محیطی دهه‌ي 90در کشورمان محسوب میشود.
سالانه 12 هزار تن ذرات معلق بر سر مردم يزد
اين مسئول در ادامه میزان رسوب ذرات معلق در شهر یزد را سالیانه حدود 12 هزار تن مي‌داند و ادامه مي‌دهد: باید در چنين شهري از جنگل هم فراتر رفت يعني روي اهميت حتي تك درختان فرهنگ‌سازي كرد چرا که به نظر مي‌رسد در شهري مانند یزد حتي وجود یک درخت هم حیاتی است و ارزش اکولوژی بالای آن قابل تبدیل به رقم و ریال نیست.
اکبری مي‌گويد: ارزش هر درخت 50 ساله در هندوستان با بارندگي 700 تا 800 ميليمتر، دو هزار دلار است و اين در حالي است که در چنين اقليمي اگر درختی هم قطع شود به راحتی می‌تواند مجدد احیا شود ولي در شرايط آب و هوايي يزد احياي تنها یک درخت بنه یا بادام کوهی قطع شده با چنين وضعیت خشکسالی و رطوبتي، تقریباً محال است و می‌توان به جرات ادعا كرد كه ارزش یک درخت در يزد 10ها بلکه 100ها برابر يك درخت در هندوستان است.
معاون محیط طبیعی استان با بيان اين كه البته بخشی از مسائل مدیریتي جنگل‌ها به سیاست‌گذاری‌هاي دولت‌ها بازمی‌گردد، اظهار مي‌كند: معمولاً در سطح دنيا، هرگاه حوادث طبیعی یا انسانی، مولفه‌های طبیعت و منابع طبیعی را تحت فشار قرار میدهد، دولت‌ها سعی می‌کنند با تغییراتی در رژیم بهره‌برداری از طبیعت اثرات فشار ناشی از این حوادث را کاهش دهند.
وي تاكيد مي‌كند: در همين رابطه معتقديم كه در كشور ما نيز با بروز خشکسالی‌های دوره‌ای که در دهه 80 اتفاق افتاده است، دولت بايد در روند بهره‌برداری از مراتع و جنگل‌های کشور تجدید‌نظر كند.
پاک‌سازی نمادين جنگل شادي در روز ملي جنگل
اكبري در بخش ديگري از سخنانش يادآور مي‌شود: البته اگر نگاهمان به جنگل، تنها جنگل‌های هیرکانی و انبوه زاگرسي نباشد، در مناطق دیگر استان مانند مرور میبد نيز لکه‌های جنگلی بسیار ارزشمندي وجود دارد كه عمدتاً با تیپ بادام کوهی یا بعضاً تاغ‌زارهای طبیعی در مناطق بیابانی مثلاً در پارک ملی سیاهکوه با جنگلي متراکم با نژاد خالص تاغ داریم.
وي در ادامه در رابطه با نامگذاري روز هشتم مردادماه به عنوان "روز ملي جنگل رمز حيات"، تصريح مي‌كند: اين روز با توجه به شروع موج سفرهای تابستانی و به منظور اطلاع‌رسانی و آموزش همگانی برای ارتقای حفاظت از جنگل‌ها نامگذاري شده است.
اکبری در پايان به ويژه‌برنامه‌هاي اين روز در استان نيز اشاره و اعلام مي‌كند: بمناسبت اين روز در مراسمي نمادين، آيين پاک‌سازی جنگل با حضور مردم محلي و به خصوص كودكان در محدوده باغ شادی برگزار خواهد شد تا بيش از گذشته ارزش جنگل و اهميت حفاظت از آن براي عموم تبيين شود.